Overdrachtsbelasting en woonschepen

Als je een woonboot verkoopt is er geen overdrachtsbelasting verschuldigd. Dat is een van de redenen waarom een woonboot wat minder duur is dan een huis op de wal. Geen kosten koper! Maar dat is toch niet helemaal waar. Als er sprake is van erfpacht, dan ligt dat anders. Niet alleen als je voor het eerst met de gemeente een erfpachtcontract afsluit, maar ook als het recht dat doorgaans na bepaalde tijd afloopt, wordt verlengd. Dat bleek vorig jaar in een zaak die bij de rechtbank Haarlem speelde. Wat was er aan de hand?

In 2006 was een aantal erfpachtrechten afgelopen. Vervolgens werden die rechten verlengd. De fiscus legde een aanslag voor de overdrachtsbelasting op, maar daar waren de drie woonbootbewoners het niet mee eens. Zij vonden dat zij altijd al een erfpachtrecht hadden gehad en dat daar niets in was veranderd. Alleen de jaarlijkse vergoeding (canon) was veranderd. Tussen het oude en nieuwe erfpachtrecht was dus geen waardeverschil. De inspecteur zag dat anders. Er was een erfpachtcontract van 30 jaar, dat liep af en er werd aansluitend een nieuw contract gesloten met een hogere canon. Twee opvolgende tijdelijke contracten dus en het verschil in waarde tussen beide en over dat verschil kan belasting worden geheven.

Deze uitspraak maakt weer eens duidelijk dat overdrachtsbelasting niet alleen bij aankoop van onroerende zaken wordt geheven, maar ook bij de verkrijging van zogeheten beperkte rechten zoals het recht van erfpacht. Als het recht wordt gewijzigd dan wordt er vanuit gegaan dat van het oude recht afstand wordt gedaan en dat een nieuw recht wordt verkregen. Het verschil vormt de grondslag voor de belastingheffing. Dat is niet het geval als de hoogte van de canon verandert. Bij deze zogeheten wijziging van de schuldplichtigheid wordt het verschil tussen beide rechten op nul gesteld.